Bieda

Ten moduł opowiada o różnych obliczach biedy, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się

Mierniki ubóstwa

Wielu definicjom ubóstwa towarzyszą również liczne sposoby pomiaru tego zjawiska. Podczas gdy w przeszłości biedę mierzono przede wszystkim w kategoriach ekonomicznych, współczesne techniki badawcze biorą pod uwagę również wiele innych aspektów. Zapoznaj się z różnymi metodami pomiaru zjawiska ubóstwa.

Ekonomiczny Wskaźnik Ubóstwa (Head Count Index, HCI)

Wskaźnik ten jest często stosowany przez Bank Światowy do pomiaru ubóstwa w poszczególnych krajach. HCI to odsetek populacji danego państwa żyjący poniżej określonego poziomu/granicy ubóstwa. Bieda mierzona jest w tym przypadku w oparciu o wysokość dochodów. Osoby, które zarabiają zbyt mało, nie są w stanie spełnić swoich podstawowych potrzeb, dlatego klasyfikowane są jako „ubogie”.

Wskaźnik Ubóstwa Społecznego (ang. Human Poverty Index, HPI)

Miernik opracowany przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), który skupia się na trzech podstawowych aspektach:

  1. Prawdopodobieństwo zgonu przed 40 rokiem życia
  2. Odsetek analfabetów
  3. Odsetek populacji, która nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej i opieki medycznej, a także odsetek niedożywionych dzieci do 5 roku życia.

HPI przyjmuje wartości od 0-100. 0 oznacza minimalny poziom ubóstwa, a 100 – maksymalny.

Wskaźnik Rozwoju Społecznego (ang. Human Development Index, HDI)

Wskaźnik Rozwoju Społecznego to także propozycja Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, dość podobna do HPI. HDI stosowany jest do pomiaru stopnia rozwoju poszczególnych państw na podstawie trzech czynników:

  1. Oczekiwana długość życia
  2. Oczekiwana liczba lat edukacji
  3. Dochód narodowy per capita w USD, liczony według parytetu nabywczego waluty (PPP $).

Wartości HDI dla wszystkich krajów znajdują się w przedziale od 0 do 1. Kraje o niskim wskaźniku HDI uważane są za „ubogie”.

Wielowymiarowy Wskaźnik Ubóstwa (Multidimensional Poverty Index, MPI)

Stosowany od 2010 roku, jako uzupełnienie Wskażnika Rozwoju Społecznego. MPI mierzy zjawisko ubóstwa w bardziej precyzyjny sposób. Trzy wymiary rozwoju społecznego: edukacja, zdrowie, standard życia zostały rozbite na 10 współczynników (liczba uczniów rozpoczynających naukę, oczekiwana liczba lat edukacji, umieralność i wyżywienie dzieci, dostęp do elektryczności, czystej wody, dostępność sanitariatów, podłogi w domach, paliwa i własności). Gospodarstwo domowe uważane jest za „ubogie”, jeśli 30% tych wskaźników nie jest spełnionych.

Partycypacyjna Ocena Ubóstwa (ang. Participatory Poverty Assessment, PPA)

Ta metoda ma na celu dostarczyć informacji na temat subiektywnego rozumienia i postrzegania ubóstwa za pomocą sondaży i wywiadów. Liczby schodzą więc z pierwszego planu, ustępując miejsca głosom ludzi, których to zjawisko dotyka. Bank Światowy coraz częściej korzysta z tego narzędzia, rezygnując z czysto ekonomicznych mierników. Rezultaty tego podejścia zostały zebrane w publikacji "Voices of the Poor" (pol. “Głosy biednych”).

Wskaźnik Giniego

Nazwa wskaźnika pochodzi od nazwiska jego twórcy, włoskiego statystyka, Corrado Giniego. Indeks Giniego stosowany jest często do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, w szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu np. gospodarstw domowych. Współczynnik Giniego przyjmuje wartości z przedziału 0-1. Wartość zerowa współczynnika pokazuje równą dystrybucję. Im wyższa jego wartość, tym większe nierówności w dystrybucji dochodów.

Szczęście Narodowe Brutto (ang. Gross National Happiness, GNH)

Wskaźnik zaproponowany w 1972 roku przez byłego króla Bhutanu, Jigme Singye Wangchucka, jako instrument służący do mierzenia jakości życia w sposób bardziej całościowy niż powszechnie stosowany wskaźnik Produkt Krajowy Brutto (PKB). GNH bierze pod uwagę następujące aspekty życia: ekologię, kulturę, dobre rządzenie, edukację, zdrowie fizyczne i psychiczne, zarządzanie czasem i standard życia. Wskaźnik ten jest wykorzystywany w Bhutanie w planowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. Idea ta spotkała się z zainteresowaniem również w innych krajach.