Bieda

Nazwa wskaźnika pochodzi od nazwiska jego twórcy, włoskiego statystyka, Corrado Giniego. Indeks Giniego stosowany jest często do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, w szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu np. gospodarstw domowych. Współczynnik Giniego przyjmuje wartości z przedziału 0-1. Wartość zerowa współczynnika pokazuje równą dystrybucję. Im wyższa jego wartość, tym większe nierówności w dystrybucji dochodów.

Spośród wyżej wymienionych państw to Chile charakteryzuje się największą nierównością w dystrybucji dochodów. Oznacza to, że niektórzy przedstawiciele chilijskiego społeczeństwa zarabiają całkiem sporo, ale wiele jest też osób z bardzo niskimi dochodami. Najniższe różnice w dystrybucji dochodów notuje się w Słowenii – współczynnik Giniego wynosi tam 0,24 W Hiszpanii ma on wartość 0,32, a w USA – 0,38.

Ameryka Południowa to kontynent najbardziej ekstremalnych nierówności społecznych. Mimo że dysproporcje pomiędzy biednymi i bogatymi zmniejszyły się na przestrzeni ostatnich kilku lat, w wielu krajach to wciąż nieliczna elita bogaczy kontroluje większy majątek niż połowa populacji. Przyczyny tej nierówności sięgają czasów kolonialnych, gdy niewielka grupa ludzi gwałtownie wzbogaciła się po przejęciu dużej powierzchni ziemi. Również reformy neoliberalne umożliwiły elitom powiększenie majątku, podczas gdy większa część społeczeństwa zubożała.

W skali globalnej dysproporcje między bogatymi i biednymi powiększyły się na przestrzeni ostatnich kilku lat, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i wewnątrz poszczególnych państw. Z jednej strony nieliczna elita wciąż się wzbogaca, z drugiej ogromna część społeczeństwa ubożeje. Kryzys finansowy, który wybuchł w 2008 roku, spotęgował ten trend. Dziś na świecie mamy więcej milionerów niż w czasach sprzed kryzysu, a 1,2 miliarda ludzi żyje w skrajnej biedzie (według kryteriów ONZ: za mniej niż $ 1 dziennie).

Ubóstwo nie może być mierzone wyłącznie poziomem dochodów czy konsumpcji. Dlatego właśnie ONZ opracowało Wskaźnik Rozwoju Społecznego (ang. Human Development Index, HDI), który ocenia kraje na trzech płaszczyznach: „długie i zdrowe życie” (long and healthy life), „wiedza” (knowledge) i „dostatni standard życia” (decent standard of living). Od roku 2010 do ich pomiaru służą następujące wskaźniki: oczekiwana długość życia, średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych, oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia, dochód narodowy per capita w USD liczony według parytetu nabywczego waluty (PPP $).

Każdy kraj, który charakteryzuje się niskimi dochodami obywateli i słabą gospodarką, zaliczany jest do najmniej rozwiniętych krajów (ang. Least Developed Countries, LDC). Kategoria ta obejmuje obecnie 49 państw, które zamieszkuje 12% populacji ludzkiej. 34 z nich zlokalizowane są w Afryce, 14 w Azji i na Pacyfiku, 1 (Haiti) na Karaibach.

Średnia oczekiwana długość życia w najuboższych państwach wynosi 57 lat. Prawie ¾ ludzi żyjących w tych krajach nie dożyje 50 urodzin. Główne przyczyny stosunkowo krótkiego życia obywateli państw ubogich to: niedożywienie, brak dostępu do opieki zdrowotnej, zanieczyszczona woda pitna. Również HIV/AIDS jest jedną z głównych przyczyn zgonów w najuboższych regionach Afryki. Średnia oczekiwana długość życia na świecie to 69 lat.

Pieniądze wysyłane przez emigrantów do rodzin w krajach rozwijających to kwota około 300 miliardów w skali jednego roku.

Kraje rozwijające się przeznaczają rocznie około 200 miliardów dolarów, by spłacić same odsetki od zadłużenia, czyli znacznie więcej niż otrzymują w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ang. Official Development Aid, ODA). Wiele krajów wykorzystuje ponad ¼ zysków uzyskanych z eksportu, by spłacić zadłużenie oraz odsetki. Poziom zadłużenia państw jest zróżnicowany. Państwa afrykańskie i azjatyckie są dużo bardziej zadłużone niż kraje Ameryki Południowej. Większość pożyczek została udzielona w dolarach. Ponieważ waluty krajów rozwijających osłabiły się w stosunku do dolara w ostatnich latach, ich zadłużenie rośnie.

Według magazynu Forbes, który co roku przygotowuje ranking najbogatszych ludzi świata, w 2013 roku tytuł ten przypadł Carlosowi Slim Helu. Helu to Meksykanin związany z branżą telekomunikacyjną. Wartość jego majątku szacuje się na około 73 miliardy dolarów. Majątek Amancio Ortegi (założyciel sieci odzieżowej Zara) wyceniany jest na 57 miliardów dolarów, a Liliane Bettencourt (właścicielka marki L’Oreal, szóste miejsce w rankingu) – 30 miliardów dolarów.

Większość analfabetów żyje w Indiach, Chinach, Bangladeszu i Pakistanie. W skali całego świata blisko 775 milionów ludzi nie umie pisać i czytać.

Kobiety są dużo bardziej narażone na analfabetyzm niż mężczyźni – stanowią 2/3 wszystkich osób, które nie potrafią ani pisać ani czytać.

O ukrytej biedzie mówimy w sytuacji, gdy ludzie nie korzystają z prawa do pomocy społecznej, mimo że im ono przysługuje. Przyczyną „ukrytej biedy” może być ignorancja bądź wstyd.

Mimo ogromnych postępów poczynionych w tym obszarze, dostęp do opieki zdrowotnej na świecie jest wciąż bardzo nierówny. 5/6 ludzkości żyje w krajach rozwijających się, ale dociera do nich tylko 1/7 globalnych nakładów na opiekę zdrowotną.