Malriĉeco

La koeficiento de Gini estis kreita de itala statistikisto nomita Corrando Gini kaj mezuras distribuon. Ĝia valoro estas inter 0 kaj 1. 0 signifas egalan distribuon, kaj ju pli alta estas la koeficiento, des pli malegala estas distribuo. La koeficiento de Gini ofte estas uzata por priskribi la distribuon de riĉo kaj enspezo en lando.

Inter la listigitaj landoj, Ĉilio havas la plej grandan diversecon de enspezoj. Tio signifas, ke estas homoj, kiuj enspezas tre multe, sed ankaŭ multaj, kiuj enspezas tre malmulte. La plej malgrandaj diferencoj estas en Slovenio, kun koeficiento de Gini je 0,24. Hispanio havas 0,32 kaj Usono 0,38. Statistikaj datumoj de 2008.

Latinameriko estas la kontinento kun la plej grandaj malsamoj inter riĉuloj kaj malriĉuloj. Kvankam la malegaleco malkreskis dum la lastaj jaroj, en kelkaj landoj malgranda elito havas pli da riĉo ol duono de la loĝantaro. La kialoj devenas de la kolonia periodo, dum kiu malmultaj homoj amasigis multege da tereno. Aldone, novliberalaj reformoj kondukis malmultajn elitulojn al riĉego en la 1980-aj jaroj, kaj samtempe granda proporcio de la loĝantaro iĝis malpli riĉa.

Tutmonde, la diferenco inter riĉuloj kaj malriĉuloj kreskis dum la lastaj jaroj, inter landoj kaj ene de landoj. Unuflanke, malgranda supra klaso riĉiĝas, aliflanke granda proporcio de la loĝantaro malriĉiĝas. La financa krizo en 2008 plifortigis tion. Nun estas pli da milionuloj ol antaŭ la krizo, kaj samtempe 1,2 miliardoj da homoj daŭre vivas en ekstrema malriĉeco (UN-kriterio: per malpli ol 1 $ tage).

Ne eblas determini malriĉecon nur per enspezo kaj konsumado. Pro tio UN kreis la indicon de homa disvolviĝo (IHD), kiu enkalkulas vivdaŭron kaj eduknivelon kune kun aĉetpovo. Tiuj tri faktoroj estas kombinataj por doni la IHD de lando, kiu mezuras ĝian evolunivelon.

Lando, kiu havas aparte malgrandan pokapan enspezon, malbonan provizadon al la loĝantaro kaj malfortan ekonomion, estas nomata “malpli evoluinta lando”. Entute, 48 landoj, en kiuj vivas 12 % de la monda loĝantaro, estas la plej malriĉaj landoj. Inter ili estas 34 afrikaj ŝtatoj, 14 en Azio kaj Pacifiko, kaj Haitio en Karibio. Statistikaj datumoj de UN en 2013.

La averaĝa vivdaŭro en la malplej evoluintaj landoj estas 61 jaroj (en 2011). Proksimume ¾ el ĉiuj homoj en tiaj landoj mortas antaŭ 50 jaroj. La ĉefaj kaŭzoj de tiu mallonga vivdaŭro estas nesufiĉa nutrado, manko de medicina helpo kaj malpura trinkakvo. HIV/aidoso ankaŭ estas inter la ĉefaj mortkaŭzoj en la malplej riĉaj regionoj de Afriko. Tutmonde, la averaĝa vivdaŭro estas 68 jaroj (en 2011).

La mono, kiun homoj vivantaj kaj laborantaj eksterlande sendas al siaj familioj alportas pli ol 300 miliardojn da dolaroj al la evoluantaj landoj ĉiujare kaj helpas malfortigi malriĉecon.

La evoluantaj landoj pagas 154 miliardojn da eŭroj ĉiujare nur kiel interezojn (en 2010), multe pli ol ili ricevas kiel publikan evoluan helpon (oficiala evolua helpado). Multaj landoj uzas pli ol kvaronon el siaj eksportaj enspezoj por repagi ŝuldojn kaj interezojn, kvankam estas regionaj diferencoj. Ekzemple, la ŝulda nivelo en Afriko kaj Azio estas malpli alta ol en Latinameriko. Ĉar plej multaj ŝuldoj estas kalkulataj surbaze de dolaro kaj multaj valutoj falis kompare kun dolaro dum la lastaj jaroj, la ŝulda nivelo kreskis.

Laŭ Forbes, angla ekonomika magazino, kiu listigas la plej riĉajn homojn en la mondo, la plej riĉa persono en la mondo en majo 2013 estis Carlos Slim Helu, meksikano laboranta en la sektoro de telekomunikado. Oni taksas, ke liaj havaĵoj valoras 73 miliardojn da dolaroj. Tiuj de Amancio Ortega, fondinto de la moda marko Zara, estas laŭtakse 57 miliardoj da dolaroj, kaj Liliane Bettencourt de L’Oréal, 6-a en la listo, havas pli ol 30 miliardojn.

Plej multaj nelegosciuloj vivas en Barato, Ĉinio, Bangladeŝo kaj Pakistano. Tutmonde, proksimume 775 miliardoj da homoj ne scipovas legi kaj skribi (en 2011).

Nelegoscio trafas virinojn pli ol virojn. Proksimume ⅔ el ĉiuj homoj, kiuj ne scipovas legi kaj skribi, estas virinoj.

“Kaŝita malriĉeco” signifas situacion, en kiu homoj, kiuj rajtas ricevi socialan helpon, ne uzas ĝin. Kaŭzoj de tio estas ekzemple nescio kaj honto.

Kvankam estis grandaj plibonigoj en sanservoj tutmonde, medicino estas tre malegale distribuata. Proksimume 5/6 el la monda loĝantaro vivas en evoluantaj landoj, sed nur 1/7 el la tutmondaj sanfinancoj atingas ilin.