„Największa niesprawiedliwość zmian klimatycznych wiąże się z faktem, że odczuwają je najdotkliwiej te społeczności, które ich nie spowodowały. Podczas gdy całe wyspy zalewane są przez oceany, my instalujemy armatki śnieżne i narzekamy na brak śniegu na stokach. Globalne ocieplenie to uboczny skutek naszego stylu życia, a my nie chcemy się do tego przyznać.” Christian Pohl, badacz zrównoważonego rozwoju, ETH Zürich und Akademie der Wissenschaften
Susze, ekstremalne temperatury, intensywne opady i powodzie, kurczenie się pokrywy lodowej i topnienie śniegu, zakwaszenie oceanów, intensyfikacja cyklonów oraz wzrost poziomu wód oceanicznych – impet tych skutków zmian klimatycznych najdotkliwiej odczuwają mieszkańcy krajów rozwijających się, mimo że niewiele przyczyniają się oni do ocieplenia klimatu. Ten rozdźwięk między sprawcami i ofiarami zmian klimatycznych stanowi jedną z największych globalnych niesprawiedliwości współczesnego świata.
Na ekranie pojawią się stwierdzenia dotyczące ocieplenia klimatu. Które z nich dotyczą państw uprzemysłowionych, a które krajów rozwijających się? Przeciągnij stwierdzenia do odpowiedniej kolumny w tabeli.
Brakuje im środków finansowych na budowę infrastruktury przeciwpowodziowej.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Koszty związane z przystosowaniem się do wzrostu poziomu oceanów pochłonęłyby 5-10% PKB wielu tych państw.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
80% globalnego zużycia energii ma miejsce na ich terenie. Większość energii produkowana jest w wyniku spalania paliw kopalnych, podczas którego dwutlenek węgla uwalniany jest do atmosfery.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Duża część globalnej wycinki lasów ma miejsce na ich terenie.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
W wyniku coraz niższego poziomu opadów część lasów tropikalnych zmienia się w sawanny.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Stanowią mniej niż 20% populacji ludzkiej i są odpowiedzialne za ponad połowę globalnej emisji dwutlenku węgla w XX wieku.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Średnie spożycie mięsa w przeliczeniu na jednego mieszkańca tych krajów wynosi 100 kg. Wysoki popyt na mięso prowadzi do intensyfikacji hodowli bydła, co wiąże się z emisjami ogromnych ilości metanu do atmosfery.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Coraz częściej borykają się z niedostatkiem wody zdatnej do picia, brakuje im również środków finansowych na budowę infrastruktury i technologii wydajnego zarządzania zasobami wodnymi.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Skutki zmian klimatycznych w tych krajach osiągają skalę zagrażającą życiu.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Produkcja rolna, która stanowi główne źródło dochodu dla 75% najuboższych mieszkańców Ziemi, jest szczególnie narażona na skutki suszy, intensywnych opadów oraz erozji gleb. Badania FAO wykazują, że aż 11% gruntów rolnych w tych krajach ucierpi w wyniku ocieplenia klimatu.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Średnio co druga osoba posiada własny samochód.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Ofiary katastrof naturalnych otrzymują minimalne bądź nie otrzymują żadnego wsparcia od władz państwowych. Praktycznie nie funkcjonuje polityka ubezpieczeniowa od skutków katastrof naturalnych.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Wysoka konsumpcja wody.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Osoby poszkodowane przez negatywne skutki zmian klimatycznych, np. powodzie, tornada czy nieurodzaj, mogą liczyć na pomoc państwa.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Zagrożenie głodem w tropikach i obszarach subtropikalnych wzrasta w wyniku negatywnego wpływu zmian klimatycznych.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Ryzyko ucierpienia wskutek katastrof naturalnych w tym regionie świata jest stukrotnie wyższe.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Posiadają zaawansowane technologicznie systemy szybkiego reagowania.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
W wyniku ogrzewania, oświetlenia, transportu i produkcji dóbr produkują 20 razy więcej gazów cieplarnianych niż Ziemia jest w stanie zneutralizować w dłuższej perspektywie czasu.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Ze względu na słaby dostęp do opieki zdrowotnej, podczas powodzi ryzyko epidemii cholery i ataku biegunki jest większe.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Mimo występowania pierwszych symptomów, ocieplenie klimatu jest tam wciąż relatywnie mało odczuwalne.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Posiadają niewiele systemów szybkiego reagowania i pomocy poszkodowanym w wyniku katastrof naturalnych.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Rolnictwo w tych krajach skorzystałoby na dłuższych okresach zbiorów i wyższej temperaturze.
Poprawna odpowiedź: Kraje uprzemysłowione
Coraz częściej borykają się z niedostatkiem wody zdatnej do picia, brakuje im również środków finansowych na budowę infrastruktury i technologii wydajnego zarządzania zasobami wodnymi.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Większe uzależnienie od importu żywności oraz straty na eksporcie wynikające z trudności gospodarczych.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
Około 1/7 ludzkości produkuje zaledwie 3% globalnych emisji dwutlenku węgla.
Poprawna odpowiedź: Kraje rozwijające się:
W krajach tych notuje się 2/3 zgonów spowodowanych katastrofami naturalnymi.
Knoke, Irene (2009): Die Armen tragen der Reichen Last. Auswirkungen des Klimawandels auf die Entwicklungsländer. Siegburg: Südwind e.V.
Omphalius, Ruth/ Azakli, Monika (2008): Klimawandel. Würzburg: Arena Verlag GmbH
Kiegel, Heidrun (2012): Globales Lernen „Klima & Klimawandel“. Kempen: BVK Buch Verlag Kempen GmbH
Immel, Karl-Albrecht/ Tränkle, Klaus (2011): Aktenzeichen Armut. Globalisierung in Texten und Grafiken. Wuppertal: Peter Hammer Verlag
Deutsche Gesellschaft für die Vereinten Nationen e.V. (2009): Den Klimawandel bekämpfen: Menschliche Solidarität in einer geteilten Welt. Eine Zusammenfassung des Berichts der Vereinten Nationen über die menschliche Entwicklung 2007/2008 für junge Leute.
