Społeczeństwo obywatelskie

Różne społeczeństwa obywatelskie

Nie istnieje jedno społeczeństwo obywatelskie. Jest ono skrajnie różnorodne; nawet zawiera ono podmioty, które działają przeciwko sobie nawzajem. Heterogeniczność to jego prawdziwa cecha, która opiera się na jego cechach jako społeczeństwa obywatelskiego i na relacjach w stosunku do konkretnych, a nie ogólnych potrzeb uczestników, na wewnętrznej strukturze, która funkcjonuje w różnych relacjach między państwem a ludźmi żyjącymi na danym terytorium. To formułuje specyficzne pojęcie społeczeństwa obywatelskiego. Wywodzą się z tego co najmniej dwa punkty widzenia.

• Społeczeństwo obywatelskie jako partner państwa

  Kiedy lokalne samorządy miast Zvolen, Banská Bystrica (Słowacja) i Oslo (Norwegia) współpracują z obywatelami i lokalnymi inicjatywami nad wprowadzeniem rozwoju społeczności do planu rozwoju usług społecznych, który prowadzi do otworzenia centrów społeczności w sąsiedztwie.

  W społeczeństwie obywatelskim, ludzie uważają się za równorzędnego partnera administracji rządowej i używają społeczeństwa obywatelskiego do przemawiania w swoich własnych interesach. Może być tak jak np. w USA, gdzie społeczeństwo obywatelskie działa jako przeciwwaga administracji, aby upewnić się, że nie idzie ona "za daleko". Może być też tak jak w Skandynawii, gdzie dobrobyt państwa i społeczeństwo obywatelskie ściśle ze sobą współpracują.

• Społeczeństwo obywatelskie zastępujące państwo

  Inne podejście jest typowe dla społeczeństw, w których państwo ma niewiele do zaproponowania w dziedzinie systemu opieki społecznej, usług i ochrony - czy to z powodu braku środków, zainteresowania czy konfliktów zbrojnych - ludzie polegają na własnych sieciach bezpieczeństwa i środkach poprawiania swojej sytuacji życiowej. Zatem sieci rodzinne, struktury społeczne lub związki patron-klient są często podstawą budowania społeczeństwa.

  Nieformalne inicjatywy pracują nad tym, aby osiągnąć czystsze miasta, posprzątać brudy i wnieść znaczący wkład w poprawę stanu przestrzeni publicznej.

W Stanach Zjednoczonych społeczeństwo obywatelskie jest tradycyjnie postrzegane jako przeciwwaga dla państwa, która upewnia się, że państwo nie rozprzestrzenia swoich roszczeń lub sfery dowodzenia zbyt daleko. Ten odbiór kontrastuje znacząco z doświadczeniem dyskursu w krajach północnej Europy, np. Szwecji, gdzie silny dobrobyt państwa koegzystuje z szeroko zakrojonym i żywotnym społeczeństwem obywatelskim. Z drugiej strony, w Ameryce Łacińskiej, ruchy obywatelskie były istotnymi lokomotywami zmian z autorytarnych i represyjnych państwo do bardziej demokratycznych reżimów.

Państwo nie jest jednak odseparowane od społeczeństwa obywatelskiego. Właściwie jest zupełnie przeciwnie. Społeczeństwo obywatelskie jako takie i jego składniki - my jako obywatele, są współformowane przez formę interakcji z państwem i "zasady" tej interakcji. Czym są te interakcje i jak pytania społeczeństwa obywatelskiego powinny być wyrażone, aby otrzymać najefektywniejszą odpowiedź?

Pytania do przemyślenia

• Jakie są korzyści z aktywnego społeczeństwa obywatelskiego w państwie? Jaką rolę społeczeństwa obywatelskiego uważasz za niezastąpioną?